Sibel Yılmaz

Önceki yazımda ilk adım olan teknoloji yardımı ile koruma konusundan bahsetmiştim.  Bugün 2. Adım olan çocuğun biilinçlendirilmesi konusundan bahsetmek istiyorum.

Teknik  sınırlamalar çocuğun farkında olmadan bilgisayara gizlice ulaşabilecek tehlikeleri engeller fakat çocuğun  kendi isteği ile yapabileceği  hataları engellemez. Örneğin çocuk hiç tanımadığı biri ile arkadaş olup onunla uygun olmayan yazışmalar yapıyorsa bunu ancak o çocuğu bilinçlendirerek engelleyebiliriz. Çocuğun kendi bilgisayarını son teknolojilerle güvenli hale getirebiliriz  ama  ya arkadaşının bilgisayarını veya okuldaki bilgisayarları?

En doğru yöntem her konuda olduğu gibi, çocuğu bu konuda da bilinçlendirerek farkındalık yaratmak olacaktır. Çocuğumuza ilk kez sokağa kendi başına çıkacağı zaman nelere dikkat etmesini anlatıyoruz; Yabancılara güvenme, sana tanımadığın biri tarafından bir yiyecek veren olursa sakın kabul etme, gibi… Aynı şekilde internet de aslında çocuğun tek başına sokağa çıkması gibi hazırlanması gereken bir ortamdır.  Öncelikle çocuğu ürkütmeden olası tehlikelerden bahsetmek ve nelere dikkat etmesi gerektiğini anlatmak gereklidir.

Ben kızımı önce karşıma alıp internet üzerinden çocukları hedefleyen yaşanmış bir – iki vaka anlattım. Bu onu korkutmak veya uzaklaştırmak için değil karşısındakinin arkadaşı olduğunu zannetse bile olası bir anormal istek karşısında bundan şüphelenmesini sağlayıp hemen bana bilgi vermesi konusunda uyarmak adına yapılmış bir hareketti.  O ana kadar kızım, karşısında yazıştığı kişinin arkadaşı olduğunu düşündüğü kişi olmayabileceğini tahmin bile edemiyordu. Ben, bir kişinin arkadaşının şifresini kırıp arkadaşıymış gibi kendisi ile yazışıp özel bilgilerini isteyebileceğini anlatınca önce şaşırdı.  Bu ona aşağıda vereceğimiz uyarıların  nedenini anlama konusunda yardımcı oldu.

Şimdi isterseniz çocuğumuzu biliçlendirme konusunda ona vereceğimiz ilk korunma uyarılarını sıralayalım:

•   Kendiniz ile ilgili bilgileri ebeynlerinize sormadan internet üzerinden paylaşmayın. Soyadınız, telefon numaranız, nerede yaşadığınız, okulunuz, v.b.
• Tanımadığınız kişilerle mesajlaşmayın hele hele fotoğrafınızı paylaşmayın
• İnternet’ten arkadaş olduğunuz kişilerle gerçek hayatta tanışma planı yapmayın, gerçek hayatta o kişi internette görüldüğünden çok farklı olabilir. Tanışmak isteseniz bile mutlaka ailenizle paylaşın ve görüşmeye birlikte gidin.
• Tanımadığınız kişilerden gelen hiç bir şeyi açmayın (eposta, dosya veya web sayfası, v.b.)
• Aileniz dışında kimseye şifrenizi vermeyin.
• Ailenizi parasal olarak zor durumda bırakacak hiçbir işlem yapmayın.
• Birisi size birşey söylediğinde veya sizi rahatsız eden bir şey gönderdiğinde mutlaka ailenize haber verin. Kendi başınıza çözmeye çalışmayın, aileniz sizi yönlendirecektir.
• Ailenizin koyduğu internetin kullanım kurallarına uyun. Bu kurallar sizin eğlenirken aynı zamanda güvende olmanızı sağlayacaktır.

Anlık Mesajlaşma (MSN gibi)

• Mümkünse gizlilik ayarlarınızı sadece tanıdığınız kişilere izin verecek şekilde ayarlayın
• Tanıdığınızı düşündüğünüz kişilerin bile zannettiğiniz kişi olmama ihtimalini düşünerek bilgilerinizi paylaşmayın.
• Sizi şaşırtan bir yazışmada (bildiğinizi zannettiğiniz arkadaşınız bile olsa) mutlaka ailenize haber verin.
• Sizi ailenizin veya öğretmenizin aleyhine kışkırtacak yazışmalarda her durumda karşıdakine şüphe ile yaklaşın ve ailenize haber verin

Sosyal Medya

•  Gizlilik ayarlarını sadece arkadaşlarınızın göreceği şekle getirin.
• Fotoğraflarınızı ve özel bilgilerinizi paylaşırken bu bilgilerin tanımadığınız kişilere de gidebileceğini düşünün
• Internette hiçbir şeyin silinmiyor olacağını bilin ve bütün paylaşım ve yazışmalarınızı ona göre yapın
• Yaptığınız faaliyetlerin okul ve iş hayatınızda sizin için iz bırakacağını düşünün.
• Başkalarının özel bilgilerini paylaşırken aynı hassasiyeti gösterin.
• Kendi isminizi internette tarayın ve sanal isim ikizleriniz varsa onları ve yaptıklarını takip edin.

2. Adım olan çocuğu bilinçlendirmek için önemli başlıkların çoğundan bahsetmiş olduk. Sonraki yazımda 3. adım olan ‘güven ortamı oluşturmak’ konusuna ve dikkat etmemiz diğer konulara  da değinmek istiyorum.