Yaz ayları boyunca, çocukların (hepsi değilse de) çoğu tatili ellerinde telefonlarıyla geçiriyor. Gençler okulda geçen uzun zamanın ardından bir tatili hak etmiş olsalar da, tatilde sosyal medyayı akıllıca kullanmayı unutmamalıdır. Tatil zamanı çocuklarınızın sosyal medyada dikkat etmeleri gereken bazı faydalı ipuçlarını derledik: Okumaya devam et
Bu durum, gençler hatta internet trafiği üzerindeki demografik hareketleri takip eden profesyoneller için bir haber değeri taşımayabilir ama genç insanlar her geçen gün daha fazla oranda sosyal ağ sitelerinde zaman geçiriyor. Ki bu tür platformları çoğunlukla ebeveynler ya da öğretmenler tarafından bilinmiyor.
Üzerine çalıştığım 10 ülkeye baktığım zaman Facebook, gençler tarafından ziyaret edilen sosyal ağ siteleri arasında liste başı olduğunu söyleyebilirim. Bunun bir istisnası Japonya’da favori olan Mixi. Fakat özellikle gençlerin çevrimiçi oldukları zamanlara dikkat etmekte fayda var.
Her yıl çok sayıda çocuğun 13’üne basmasıyla birlikte ki bu çoğu sosyal ağ sitesini kullanmak için gerekli minimum yaş, bir gün Facebook ve Myspace yerini daha farklı, daha ilginç sitelere bırakacak.
comScore’dan alınan verilere göre, gençler için tasarlanan en popüler sitelerden bazıları haber başlıkları barındırmıyor. İzleyicileri daha az sayıda olsa da, daha tanınan sitelere göre bu siteler büyüyorlar ve daha cazip hale geliyorlar.
Myyearbook Facebook ve Myspace gibi görünüyor. Kullanıcılar bir profil tasarlıyor, fotoğraf yüklüyor ve istedikleri ölçüde profil bilgisi paylaşıyorlar (Default ayarlar gizliliği en yüksek seviyede korumaya göre yapılandırılmamış, çocukların kendi ayarlarını yapması gerekiyor). Bununla birlikte myyearbook.com çocukları farklı yöntemlerle birbirleriyle iletişim kurmaları için cesaretlendiriyor ve yeni yöntemler sunuyor:
Myyearbook.com’un, özellikle gençler arasında gelişmesi dikkatimi çekti. Pek çok ülkede sitede ziyaret başına harcanan zaman, Facebook gibi sitelerde harcanan süreyi yaklaşmış hatta bu süreyi geçmiş (ABD, Birleşik Krallık, Kanada ve Hindistan’da) durumda. Bir ebeveyn (ve eskiden genç olmuş biri) olarak, bu sitenin pek çok gencin zamanını nasıl işgal ettiğini anlayabiliyorum. Savaşlar onların geçerli olma ya da kabul edilme ihtiyacını karşılıyor; onlara öz güdümlü forma sahip bir reality şovda saatler süren eğlence sunuyor. Kötü yanı mı? Savaşlar çabucak kaba, hoş olmayan bir forma dönüşebiliyor (eğer kurbansanız). Diğer yandan Amaçlar ise çocuklara dünya için iyi bir şey yapmak adına çocukları olumlu yönde etkiliyor.
IMVU size sanal dünyada başkalarıyla tanışıp etkileşime geçmek için bir avatar yaratma olanağı veriyor. Sitede18-24 yaş aralığında kullanıcıların hedeflendiği vurgulanıyor, fakat servis kuralları sizin 13 yaşından büyük olmanızı gerektiriyor. Pek çok sitede olduğu gibi bu kuralı uygulamak çok mümkün değil. Ben uydurma bir doğum tarihi yazdım ve ondan sonra sitede istediğim gibi yoluma devam ettim. En yeni comScore verileri, 12-17 yaş arasındaki 1,4 milyon çocuğun bir ayda bu siteyi ziyaret ettiğini söylüyor.
Çocuklar için bu siteler yetişkin bir dünyanın kapılarını açıyor. Sitedeki avatarlar giyimleri ve duruşlarıyla anlamlı tavırlar içerisindeler. Çocukların ve ebeveynlerin siteyi nasıl oyladıklarını görmek için Common Sense Media ratinglerini kontrol ettim. Çoğunluk kritikti. Çocukların ilk başta eğlenceli bulduklarını, fakat başkalarının gerçek fotoğraflarını ya da buluşmayı talep etikleri zaman bunun o kadar eğlenceli olmadığını söyledikleri zaman şaşırdım. Çoğu, sitenin farklı odalarında üyelerin sanal olarak seks yapmaya ya da uyuşturucu kullanmaya cesaretlendirildikleri yönünde yorum yapıyorlar.
Meez çocuklara, özellikle “roomz” uygulamasını ziyaret edip oyun oynamaları için, avatarlar yaratmalarına ve sanal dünyada yaşamalarına olanak tanıyor. IMVU gibi bu odalarda neler olduğu ve kullanıcıların bu platformda nelerle karşılaştığı konusunda endişeler söz konusu. Meez, servis kurallarında, siteyi kullanmanız için 13 yaş üzerinde olmanız gerektiğini üzerinde duruyor ve 13-17 yaş arasındaki çocuklar ancak anne-babalarının ya da biz bakıcının gözetmenliğinde bu platformu kullanabiliyorlar.
Bu üç site örneğinde, sanal para gerçek para ile (kredi kartı ya da Paypal hesabıyla) satın alınabiliyor. Bu para yeri geldiğinde sanal şeyler satın almak için kullanılabiliyor. Gençlerin bir yetişkinin rızası ve asistanlığı olmadan ne tür satın alımlar yaptığını bilmek zor, fakat eğer sanal para kullanmıyorlarsa sitenin bu konudaki deneyimleri limitli kalıyor gibi görünüyor.
O halde ne yapabilirsiniz?
Ebeveynler ve öğretmenler, bu siteleri öğrenmeye başlayın ve çocuklarınızla düzenli olarak kullandıkları ya da tercih ettikleri siteler hakkında konuşun. Sözünü ettiğimiz üç site üye olacak çocukların 13 yaşından büyük olmasını şart koşsa da bu daha küçük çocukların siteleri kullanmayacağı anlamına gelmiyor. Dolayısıyla eğer çocuğunuz 13 yaşın altındaysa güvenlik yazılımızda yer alan ebeveyn kontrol özelliklerini kullanın ( Trend Micro’nun kişisel bilgisayarlar için uygun olan Titanium’un yanı sıra Android, Symbian ya da Windows işletim sistemli telefonlar ya da Sony Playstation için mobil güvenlik çözümünde olduğu gibi). Web sitelerini yaşa (13 altı) ya da kategoriye (sosyal ağlar ya da anında mesajlaşma) göre engelleyebilirsiniz. Ya da belirli web siteleri yönettiğiniz bir listeye ekleyebilirsiniz.
Eğer çocuğunuzun bu siteleri sorumluluğunu bilerek kullanacağını düşünüyorsanız, bu platformların güvenli ve bilinçli şekilde kullanımı üzerine onlarla konuşun (ya da onlara hatırlatın). Daha fazla öneri için; Safety Tips for Social Networking.
İnternetin güzelliği, bu ortamda çocuklarınızın ziyaret edebileceği sınırsız sayıda platform olması. Bu ortamda herkesi bilmek ise olanaksız. Bu durumda çocuklarınız internetteyken nereye gittiklerini ve ne yaptıklarını takip etmek için iletişim hatlarını açık tutmanız en uygun yöntem olacaktır.
Orjinal makale: Where Will Kids Go Online Next?
Sibel Yılmaz
Önceki yazımda ilk adım olan teknoloji yardımı ile koruma konusundan bahsetmiştim. Bugün 2. Adım olan çocuğun biilinçlendirilmesi konusundan bahsetmek istiyorum.
Teknik sınırlamalar çocuğun farkında olmadan bilgisayara gizlice ulaşabilecek tehlikeleri engeller fakat çocuğun kendi isteği ile yapabileceği hataları engellemez. Örneğin çocuk hiç tanımadığı biri ile arkadaş olup onunla uygun olmayan yazışmalar yapıyorsa bunu ancak o çocuğu bilinçlendirerek engelleyebiliriz. Çocuğun kendi bilgisayarını son teknolojilerle güvenli hale getirebiliriz ama ya arkadaşının bilgisayarını veya okuldaki bilgisayarları?
En doğru yöntem her konuda olduğu gibi, çocuğu bu konuda da bilinçlendirerek farkındalık yaratmak olacaktır. Çocuğumuza ilk kez sokağa kendi başına çıkacağı zaman nelere dikkat etmesini anlatıyoruz; Yabancılara güvenme, sana tanımadığın biri tarafından bir yiyecek veren olursa sakın kabul etme, gibi… Aynı şekilde internet de aslında çocuğun tek başına sokağa çıkması gibi hazırlanması gereken bir ortamdır. Öncelikle çocuğu ürkütmeden olası tehlikelerden bahsetmek ve nelere dikkat etmesi gerektiğini anlatmak gereklidir.
Ben kızımı önce karşıma alıp internet üzerinden çocukları hedefleyen yaşanmış bir – iki vaka anlattım. Bu onu korkutmak veya uzaklaştırmak için değil karşısındakinin arkadaşı olduğunu zannetse bile olası bir anormal istek karşısında bundan şüphelenmesini sağlayıp hemen bana bilgi vermesi konusunda uyarmak adına yapılmış bir hareketti. O ana kadar kızım, karşısında yazıştığı kişinin arkadaşı olduğunu düşündüğü kişi olmayabileceğini tahmin bile edemiyordu. Ben, bir kişinin arkadaşının şifresini kırıp arkadaşıymış gibi kendisi ile yazışıp özel bilgilerini isteyebileceğini anlatınca önce şaşırdı. Bu ona aşağıda vereceğimiz uyarıların nedenini anlama konusunda yardımcı oldu.
Şimdi isterseniz çocuğumuzu biliçlendirme konusunda ona vereceğimiz ilk korunma uyarılarını sıralayalım:
Anlık Mesajlaşma (MSN gibi)
Sosyal Medya
2. Adım olan çocuğu bilinçlendirmek için önemli başlıkların çoğundan bahsetmiş olduk. Sonraki yazımda 3. adım olan ‘güven ortamı oluşturmak’ konusuna ve dikkat etmemiz diğer konulara da değinmek istiyorum.
Sibel Yılmaz
Nasıl ki trafik kazaları oluyor diye trafiğe çıkmamazlık edemiyorsak, Internet’te de tehlikeler olmasına rağmen faydalarından çocuğumuz men edemeyiz. Trafik Kuralları gibi Dijital yaşamdaki kuralları da öğretmemiz gerekiyor.
Ebeveynlerin öncelikle internetteki olası tehlikeler konusunda bilinçlenmeleri ve çocuklarını da bilinçlendirmeleri gerekmekte. Ebeveyn çocuğuna olası bir problemde rahatça paylaşabileceği bir güven ortamı oluşturursa çocuk problem yaşasa da bunu ailesi ile paylaşacak ve tehlikeli tuzaklara düşmeyecektir.
Peki Neler yapmalıyız? Yapabileceklerimizi 3 başlıkta toplayabiliriz.
1. Bazı güvenlik yazılımları ile kişinin kontrol edemeyeceği tehlikeli yazılımların bilgisayarınıza bulaşmasını önleyebilirsiniz.
2. Çocuğun Biliçlendirilmesi: Bu sınırlamalar çocuğu kendi isteği ile yapabileceği hataları engellemez. Örneğin çocuk hiç tanımadığı biri ile arkadaş olup onunla uygun olmayan yazışmalar yapıyorsa bunu ancak o çocuğu bilinçlendirerek yapabilirsiniz.
3. Çocuğa kötü bir deneyim yaşasa bile bunu size anlatabileceği bir güven ortamını yaratmak gerekli ki çocuk bir siber zorbalığa maruz olduğunda sizinle korkmadan bunu paylaşabilsin.
Yazımın bugünkü bölümünde teknik sınrlamalardan bahsetmek istiyorum.
Bunları yaparsanız güvenlikle ilgili ilk adımı atmış olursunuz. Sonraki adımları da diğer yazımda anlatıyor olacağım.
Birkaç hafta önce, kızımın ismini Google’da aramaya karar verdim. Henüz çevrimiçi varlığını ortaya koymamış birinin sonuçlarını görmeyi merak ediyordum. Gördüklerim karşısında heyecanlandım, endişelendim ve memnun oldum. Kızımın adının, sanat ve zanaat şirketi bulunan, profesyonel bir randevu servisi çalışanı ve 7 yılını hapishanede harcamış biriyle paylaştığını fark ettim. Bu insanların bazılarının MySpace, Twitter, Facebook gibi sitelerde profili vardı. Bu insanlar dünyayı daha iyi bir yer haline dönüştürmeyi isterken, çoğunlukla tüm dünyanın kendileriyle ilgili her şeyi bilmesini istiyorlardı.
Gördüklerimden sonra “cybertwin” (siber ikiz) terimiyle ilgili araştırma yaptım. Bu terimin, adınız ve yaş, yaşadığı yer ya da kariyer gibi karakteristik özellikleri sizinle paylaşan ama siz olmayan biri olduğunda verilen isim olduğunu öğrendim. Ayrıca bu konuyu okuduğum makalede eğer siber ikiziniz varsa ihtiyaç duydunuz anda bunu açıklayabileceğiniz yer alıyordu.
Çocuklarımın ya da 18 yaşından küçük birinin bilinirliği kısmen de olsa internette ne yaptıklarına göre ortaya çıkarılabilecektir. Onların kişisel bilgilerini dikkatle yönetmek ve internetin hayatının ne kadar önemli bir parçası olduğunu bilmek oldukça önem taşıyor. Çocuklar bilinirlikleri ve güvenlikleri için kişisel bilgilerini en düşük seviyede internete vermelidir. Belki de bu konuyla ilgili en iyi tavsiyeyi internetin var olduğu dönemde dünyaya gelmiş kişiler verebilir.
La Jolla’daki ruhban okullarından kıdemli yönetici ve gençlerin yetişkinlere teknoloji kullanımı konusunda gönüllü olarak yardımcı olduğu bir dernekte görev alan Aaron Schild, “ Facebook ve diğer sitelerde adres gibi benim için özel olan bilgileri asla paylaşmam” diyor ve ekliyor: “Beni tanımayan hiç kimsenin kişisel bilgilerime ulaşamaması için gizlilik ayarlarını mümkün olan en yüksek seviyede tutuyorum.”
Schild birçok insanın uygunsuz fotoğraf ya da yorumlarını kendilerini ortaya çıkaracağını bile bile paylaşmaktan çekinmediğini ifade ediyor. Aslında tanımadığınız insanların hakkınızda çokça bilgi edinmesinin önüne geçmek mümkün. Bu özellikleri ileride utanabileceğimiz şeyleri paylaşmadan önce öğrenmemiz gerekiyor. Çocuklar en yüksek gizlilik ayarlarını seçmiş olsa bile birisi bilgilerini bir başkasıyla paylaşabilir.
Buna ek olarak üniversite yöneticileri de öğrenci seçimleri sırasında potansiyel öğrencilerinin sosyal ağlardaki profillerini incelemeye başladı. Robert Kaplan tarafından kaleme alınan bir çalışmada ABD’de yer alan üniversitelerin yaklaşık yüzde 21’i çevrimiçi başvuruların nasıl bir süreçten geçirileceğini düşünüyor. Yani artık internet bir bilinirlik mecrası haline geldi.
Schild’in fikirlerine dönelim. Schild, okullarında öğrencilere kendilerini zor duruma sokacak bir şey yapmadan önce internetteki varlıklarını en düşük seviyede tutmaları gerektiğini öğütlediklerini ifade ediyor.
“Sosyal ağ sitelerinde çok fazla zaman harcamayın. İnternette ve gerçek hayatımızda çok daha üretken olabileceğimiz konular var. Ayrıca sizin yakın çevreniz dışında bulunan insanların kişisel bilgilerinize erişmesine engel olmak için gizlilik ayarlarınızın yeterli düzeyde olduğundan emin olun.”
Çocuklarınızın internet üzerinde neleri paylaşmalarına ihtiyaç duyabilecekleriyle ilgili birçok ipucu:
1- Söylediğiniz gibi davranın. Kendinize ait bir profili çocuğunuza örnek göstermekten daha iyi ne olabilir ki? Neyi ne zaman paylaşabileceğinizi, hangi gizlilik ayarlarını tercih ettiğinizi dikkatle inceleyin ve tecrübe edin. Ardından çocuğunuza öğüt vermek daha kolay olacaktır.
2- Seçici olun. Sizin ve çocuklarınızın kullandığı sitelere bir sınır koyun. Girdiğiniz sitelerin ne için tasarlandığına dikkat edin. Zira sosyal ağlar içinde bazısı sadece kişisel bilgileri paylaşmayı sağlarken, bazıları profesyonel iş yaşamınıza yönelik olabilir. Ancak hangisinde olursanız olun seçici olun. Çünkü her yeni mecrada daha fazla şey paylaşıyorsunuz.
3- İzin ve gizliliği öğrenin. Çocuklarınıza paylaştıkları konusunda uyarılarda bulunun. Daha sonra paylaşılanların kimler tarafından görülebileceğinin sınırlarını belirleyin. Unutmayın ki gizlilik ayarlarına dikkat edilmediği takdirde herhangi bir kişisel bilgiyi bir kez paylaştıklarında sonsuza dek dışarıda bir yerlere gidebilir ve herhangi biri tarafından görülebilir.
4- Çocuklarınızla sosyal ağlarda arkadaş olmayı teklif edin. Gerek duyarsanız çocuklarınızla sosyal ağlarda iletişim halinde kalın. Büyüklerden ziyade küçük çocuklar için bu yöntem güvende olduklarından emin olmak için iyi bir yol olabilir.
5- An be an güncellenen güvenlik yazılımları kullanın. Milyonlarca insan sosyal ağları kullandığı için hacker’lar ve siber suçlular bu ortamlara oldukça ilgi gösteriyor. İnsanları kandırarak kişisel bilgileri çalmak ya da bilgisayarlarına zararlı yazılımlar yüklemelerini sağlamak için oldukça değişik yöntemler deniyorlar. Çocuklarınızın internete girmek için kullandığı herhangi bir cihazda iyi bir güvenlik yazılımı olduğundan emin olun.
Çocuklarımızın çevrimiçi varlıkları aslında onların bir yansımasını teşkil ediyor. Onlar aslında bizim de birer yansımamız. İnterneti olumlu yönde ve güvenle kullanmaları için sadece onlara öğüt vermekle kalmayın, aynı zamanda onlara ne yapmaları gerektiğini gösterin. Ayrıca kendinizin siber ikizlerinize henüz bakmadıysanız, bakmanızı tavsiye ederiz.
Orjinal makale: You Are What You (Don’t) Post